INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Marian Przysiecki      Marian Przysiecki, wizerunek nqa podstawie fotografii.

Marian Przysiecki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Przysiecki Marian, pseud.: Marian, Stanisław Grek (1905–1943), ekonomista, agronom, oficer Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. Ur. 21 IV 1905 (w literaturze podawany jest r. ur. 1908, pochodzący zapewne z dokumentów konspiracyjnych) w Mozyrzu na Białorusi, był trzecim synem Stanisława, ziemianina, i Bronisławy z domu Ottmarstejn, bratem Ireny, zamężnej za Narcyzem Obryckim (zob.). Ojciec zmarł na tyfus w czasie pierwszej wojny światowej w Rosji, matka po wojnie osiadła w Pińsku.

P. ukończył w r. 1924 Państwowe Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Łunińcu. Odbył następnie służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Pińsku i aż do wojny 1939 r. miał stopień podporucznika rezerwy. Studiował z przerwami kolejno na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniw. Pozn. i Uniw. Lwow. Pracował w różnych przedsiębiorstwach prywatnych, a w r. 1939 związał się z firmą budowlaną swego szwagra N. Obryckiego w Gdyni. Z chwilą wybuchu wojny P. i Obrycki opuścili Gdynię i po odbyciu wrześniowej wędrówki aż do Pińska skierowali się do Warszawy, gdzie Obrycki odbudował przedsiębiorstwo budowlane, które służyło także potrzebom konspiracji. P. pracował w tej firmie oraz był czynny w konspiracji od przełomu 1939/40 r.; choć trudno ustalić dokładnie jego wczesną przynależność organizacyjną. Zajmował się też poszukiwaniem broni na pobojowiskach Lubelszczyzny i przerzutem jej do Warszawy.

Po utworzeniu w r. 1941 organizacji wydzielonej Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) – Armii Krajowej (AK) pod krypt. «Wachlarz» P. został do niej powołany i w lutym 1942 przybył na Polesie wraz z wyznaczonym na dowódcę odcinka III kpt. Wanią (drem Alfredem Paczkowskim) i jego najbliższymi współpracownikami. Po krótkim okresie pełnienia funkcji szefa ochrony osobistej dowódcy odcinka P. otrzymał zadanie organizacji bazy «Wachlarza» w rejonie Pińska oraz patrolu dywersyjnego. Wywiązał się z niego bardzo szybko i sprawnie, objął bowiem stanowisko administratora majątku Kłoby koło Parachońska (30 km na północny wschód od Pińska), gdzie zawiązał bazę nr 2 odcinka III oraz utworzył patrol dywersyjny z rejonem działania na liniach kolejowych: Pińsk–Łuniniec, Łuniniec–Baranowicze, Łuniniec–Sarny, Łuniniec–Mikaszewicze. W maju 1942 P. towarzyszył dowódcy odcinka III pod pseud. Grek w akcji dywersji kolejowej na obszarze odcinka IV, na linii Homel–Mińsk Białoruski. Aresztowany wraz z całym patrolem po udanej akcji kolejowej w dn. 30 VII 1942 na odcinku Pińsk–Łuniniec, został osadzony w areszcie żandarmerii w Pińsku przy ul. Albrechtowskiej, skąd dokonał brawurowej ucieczki wraz z całym patrolem i wszystkimi osobami znajdującymi się w areszcie. Kilka tygodni ukrywał się w Pińsku, po czym rozkazem dowódcy odcinka został jako osoba rozpoznana przerzucony z powrotem do Warszawy, gdzie znalazł schronienie u N. Obryckiego. Pozostając bez dalszego przydziału służbowego w dyspozycji dowództwa «Wachlarza», wykonywał doraźne zadania, a także samodzielnie nawiązywał kontakty, m. in. z Kieleckim Okręgiem AK i tamtejszymi oddziałami partyzanckimi. W AK miał P. prawdopodobnie stopień porucznika (C. Chlebowski). W dn. 7 IV 1943 został aresztowany pod nazwiskiem Ryszard Nowicki w kościele Św. Floriana na Pradze w Warszawie po mszy w intencji jednego z żołnierzy «Wachlarza» wraz z kilkunastoma żołnierzami rozwiązanej już (w marcu 1943) organizacji «Wachlarz». Więziony na Pawiaku i poddany szczególnie brutalnemu śledztwu, został rozstrzelany w masowej egzekucji w ruinach getta w dn. 7 V 1943.

W latach trzydziestych P. był krótko żonaty.

Najstarszy brat P-ego Bohdan (1894–1943), nauczyciel fizyki i chemii w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Pińsku, był jednym ze współzałożycieli ZWZ na terenie Pińska i został rozstrzelany w masowej egzekucji inteligencji polskiej tego miasta dokonanej w dn. 22 I 1943 w Janowie Poleskim w odwecie za rozbicie więzienia w Pińsku przez Jana Piwnika w dn. 18 I 1943. Poza wymienionym rodzeństwem miał jeszcze P. brata Ottona i siostrę Janinę.

 

PSB, (Obrycki Narcyz); – Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci, W. 1970 (fot.); Chlebowski C., Pozdrówcie góry Świętokrzyskie, W. 1981 (fot.); tenże, Wachlarz. Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej wrzesień 1941 – marzec 1943, W. 1983 (fot.); Domańska R., Pawiak więzienie gestapo, W. 1973; Śliwicki Z., Meldunek z Pawiaka, W. 1974; – Paczkowski A., Ankieta cichociemnego, W. 1984; tenże, Lekarz nie przyjmuje, W. 1981; Przysiecka-Obrycka L., Tragiczna msza u św. Floriana, „WTK” 1976 nr 15 s. 6 (fot.); Wanat L., Za murami Pawiaka, W. 1972 s. 102–4 (fot.), 538; – B. IH Uniw. Warsz.: Chlebowski C., Organizacja Wachlarz. Zadania i ich realizacja, W. 1973 (mszp. rozprawy doktorskiej, P. Dr 179); – Informacje C. Chlebowskiego oraz krewnych: Ewy Gedymin, bratanicy P-ego, i Anny Regulskiej.

na podstawie materiałów zebranych przez Marka Gettera oprac. Red.

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.